ΘΑΝΟΣ ΜΠΑΡΜΠΑΓΙΑΝΝΗΣ

ΕΙΔΙΚΟΣ ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΔΙΚΕΥΘΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΘΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΑ

Για Ραντεβου καλεστε στο   2510 222900

Δευτ-Παρασκ 09:00 – 14:00 / Δευτ-Τρ-Πέμπ 18:00 – 21:00

ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ

Η μαστογραφία είναι μια εξέταση με αναμφισβήτητη αξία, καθώς μπορεί να αποβεί σωτήρια για τον καρκίνο του μαστού.

Σκοπός της είναι ο εντοπισμός του καρκίνου πριν αυτός γίνει ογκίδιο, οπότε και είναι ευκολότερα αντιμετωπίσιμος, χωρίς να απαιτείται συνήθως καμία συστημική θεραπεία, παρά μόνο η χειρουργική αφαίρεσή του.

Παρόλο που όλες οι γυναίκες γνωρίζουν όμως, ότι από μια ηλικία πρέπει να κάνουν μαστογραφία, οι περισσότερες το αμελούν, ενώ πολλές αυτές δεν έχουν υποβληθεί ποτές την εξέταση.

Όλες οι γυναίκες, βάσει ηλικίας και οικογενειακού ιστορικού, πρέπει να υποβάλλονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα σε έλεγχο των μαστών τους.

Η μαστογραφία γίνεται με τον μαστογράφο. Οι γυναίκες χωρίς οικογενειακό ιστορικό, πρέπει να κάνουν την πρώτη μαστογραφία τους ή μαστογραφία αναφοράς, όπως λέγεται, μεταξύ 35 και 40 ετών.

Εάν η γυναίκα έχει οικογενειακό ιστορικό, πρέπει να κάνει μαστογραφία δέκα χρόνια νωρίτερα από την ηλικία στην οποία εμφανίστηκε ο καρκίνος του μαστού στο συγγενικό της πρόσωπο.

Τι ισχύει για τις νεαρές γυναίκες

Οι γυναίκες ηλικίας 25-30 ετών είναι καλό να μην υποβάλλονται σε μαστογραφία για δύο λόγους:

-Ο μαζικός αδένας είναι ακόμη πολύ πυκνός και η εξέταση είναι χαμηλής διαγνωστικής αξίας.

-O μαζικός αδένας σε αυτή την ηλικία είναι πιο ευαίσθητος στην ακτινοβολία και πρέπει να αποφεύγεται η ακτινοβολία εάν δεν συντρέχουν σοβαροί λόγοι.

Οι νεαρές γυναίκες χωρίς οικογενειακό ιστορικό μπορούν να κάνουν κλινική εξέταση και υπερηχογράφημα μαστών.

.Ποια μέρα του κύκλου πρέπει να γίνεται

Απαγορεύεται η γυναίκα να υποβάλλεται στην εξέταση κατά τη 2η φάση του εμμηνορρυσιακού της κύκλου, δηλαδή τις 10-15 ημέρες πριν από την επόμενη έμμηνο ρύση. Επειδή ο μαστός αρχίζει να διογκώνεται μετά την ωορρηξία, μπορεί να υπάρξουν ψευδή ευρήματα. Συνιστάται, η μαστογραφία να γίνεται μεταξύ της 4ης και της 12ης ημέρας του κύκλου, μετρώντας από την πρώτη ημέρα που εμφανίστηκε η έμμηνος ρύση και όχι από το τέλος της περιόδου.
Πότε πρέπει να κάνει την πρώτη μαστογραφία μια γυναίκα χωρίς οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού;
Όλες οι γυναίκες, ανάλογα με την ηλικία τους και το οικογενειακό τους ιστορικό, θα πρέπει να υποβάλλονται σε τακτά χρονικά διαστήματα σε έλεγχο της καλής υγείας των μαστών τους. Η μαστογραφία, που είναι η ακτινογραφία του μαστού, γίνεται με ειδικό μηχάνημα, τον μαστογράφο. Σήμερα υπάρχουν οι συμβατικοί μαστογράφοι της παλιάς γενιάς και οι ψηφιακοί μαστογράφοι. Σε γυναίκες χωρίς οικογενειακό ιστορικό, η πρώτη μαστογραφία ή η μαστογραφία αναφοράς, όπως λέγεται, θα πρέπει να γίνεται μεταξύ 35 και 40 ετών.

Σε ποια ηλικία πρέπει να κάνει μαστογραφία μια γυναίκα με οικογενειακό ιστορικό;
Σε γυναίκες με επιβαρημένο ιστορικό, η μαστογραφία πρέπει να γίνεται περίπου 10 χρόνια νωρίτερα από την ηλικία στην οποία εμφανίστηκε ο καρκίνος του μαστού στο μέλος της οικογένειας.

Μια μικρή κοπέλα με επιβαρημένο οικογενειακό ιστορικό, που όμως δεν είναι σε ηλικία να υποβληθεί σε μαστογραφία, μπορεί εναλλακτικά να κάνει κάποια άλλη εξέταση;
Σε γυναίκες ηλικίας 25-30 ετών αποφεύγεται συνήθως η μαστογραφία για τους εξής λόγους:
• Στην ηλικία αυτή, ο μαζικός αδένας είναι πολύ πυκνός και κατά συνέπεια η εξέταση είναι χαμηλής διαγνωστικής αξίας.
• O μαζικός αδένας στη νεαρή ηλικία είναι περισσότερο ευαίσθητος στην ακτινοβολία και γι’ αυτό αποφεύγουμε να τον ακτινοβολούμε αν δεν υπάρχει σοβαρός λόγος. Αν όμως υπάρξει εύρημα, τότε γίνεται μαστογραφία σε οποιαδήποτε ηλικία και αν είναι η γυναίκα. Φυσικά υπάρχει και η μαγνητική τομογραφία μαστών που δεν προσδίδει καμία ακτινοβολία.
Αν, λοιπόν, μια γυναίκα ηλικίας 25-30 ετών δεν εμπίπτει στην περίπτωση που άτομο του στενού της οικογενειακού περιβάλλοντος ανέπτυξε καρκίνο στην ηλικία των 38-40 ετών, ώστε να πρέπει να ξεκινήσει τη μαστογραφία 10 χρόνια νωρίτερα, μπορεί να υποβάλλεται σε κλινική εξέταση και υπερηχογράφημα μαστών.

Κάθε πότε πρέπει να επαναλαμβάνεται η μαστογραφία;
Μετά την ηλικία των 40 ετών κάθε 12-18 μήνες και αυτό επειδή μετά την ηλικία αυτή ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου αυξάνεται. Έτσι, κάνοντας μαστογραφία κάθε χρόνο, δίνεται η δυνατότητα, αν στο μεταξύ αναπτυχθεί κάποια κακοήθεια, να μπορούμε να την εντοπίσουμε σε πολύ αρχικό στάδιο και κατά συνέπεια να έχουμε καλύτερη πρόγνωση και αύξηση του προσδόκιμου ζωής. Μετά την ηλικία των 60 ετών μπορούμε να αραιώσουμε τους ελέγχους ανά διετία καθώς έρευνες δεν έδειξαν ιδιαίτερες διαφορές σε σχέση με τον ετήσιο έλεγχο.

Σε ποια μέρα του κύκλου πρέπει να γίνεται;
Κάθε γυναίκα πρέπει, προτού κλείσει το ραντεβού της για μαστογραφία, να γνωρίζει, εφόσον βέβαια υπάρχει έμμηνος ρύση, ότι απαγορεύεται να υποβάλλεται στην εξέταση αυτή γύρω στη 2η φάση του εμμηνορρυσιακού της κύκλου, δηλαδή τις 10-15 ημέρες πριν από την επόμενη έμμηνο ρύση. Και ο λόγος είναι ότι επειδή ο μαστός αρχίζει να διογκώνεται μετά την ωορρηξία, μπορεί να έχουμε ψευδή ευρήματα. Συνιστάται, λοιπόν, η μαστογραφία να γίνεται μεταξύ της 4ης και της 10ης ημέρας του κύκλου, μετρώντας από την πρώτη ημέρα που εμφανίστηκε η έμμηνος ρύση και όχι από το τέλος της περιόδου.

Πόσο αξιόπιστη είναι;
Είναι μια αξιόπιστη και απλή εξέταση και όλες οι γυναίκες θα πρέπει να υποβάλλονται σε αυτήν. Όπως όλες οι εξετάσεις, έτσι και η μαστογραφία έχει τους περιορισμούς της, και όπως προκύπτει από στοιχεία διεθνώς, δεν αρκεί η γυναίκα να υποβάλλεται μόνο σε μαστογραφία για να έχει σωστή διάγνωση. Σήμερα, με τη χρήση της ψηφιακή μαστογραφίας, έχουμε ασφαλέστερα αποτελέσματα, αλλά και πάλι χρειάζονται συμπληρωματικές εξετάσεις, όπως είναι η κλινική εξέταση και οι υπέρηχοι.

Είναι επώδυνη εξέταση;
Η μαστογραφία δεν πονάει. Πρέπει, ωστόσο, να υπάρξει μια ελαφρά πίεση στο μαστό για καλύτερη και σαφέστερη εικόνα. Στις περιπτώσεις που ο μαστός είναι πολύ πυκνός, τότε χρειάζεται μεγαλύτερη πίεση, που ίσως να προκαλέσει κάποιον πόνο, ο οποίος όμως είναι υποφερτός και παροδικός.

Εκτός από τον καρκίνο, τι άλλο μπορεί να δείξει η μαστογραφία;
Η μαστογραφία δίνει πληροφορίες για ψηλαφητές ή μη ψηλαφητές ανωμαλίες του μαστού που μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις και στην περίπτωση που δεν είναι ψηλαφητές να τις αγνοεί, τόσο η ίδια η γυναίκα, όσο και ο γιατρός που την εξετάζει. Άρα, με τη μαστογραφία μπορούμε να διαπιστώσουμε την ύπαρξη μικροαποτιτανώσεων ή ασβεστώσεων, κύστεις, λιπώματα, ινοαδενώματα, αμαρτώματα (ογκίδιο μαστού), καρκίνους και διάφορες άλλες μαστοπάθειες.

Μπορεί να δώσει λάθος αποτελέσματα;
Κάποιες φορές η μαστογραφία μπορεί να δώσει λάθος αποτελέσματα. Διεθνώς τα ποσοστά λάθους κυμαίνονται μεταξύ 8 και 15% και αυτό γιατί είτε κάποια στοιχεία είναι ακτινοδιαπερατά και δεν εμφανίζονται στη μαστογραφία, όπως π.χ. ο λοβιακός καρκίνος, είτε η γυναίκα έχει υποβληθεί σε μαστογραφία σε χρονική περίοδο ακατάλληλη και κάποιες λειτουργικές μεταβολές του μαστού εξελήφθησαν ως παθολογικά ευρήματα. Τα σωστά αποτελέσματα πάντα είναι συνάρτηση της ποιότητας της μαστογραφίας και της πείρας του ακτινολόγου.
Τι ισχύει τελικά με την ακτινοβολία που παίρνουμε; Είναι ικανή να προκαλέσει από μόνη της καρκίνο;
Το ποσό της ακτινοβολίας που δέχεται ο μαστός με τη μαστογραφία είναι εξαιρετικά χαμηλό και δεν έχει φανεί συσχέτιση μεταξύ ανάπτυξης καρκίνου του μαστού και μαστογραφίας. Άλλωστε, ο κίνδυνος από την εμφάνιση καρκίνου του μαστού είναι πολύ μεγαλύτερος σε σύγκριση με την ποσότητα της ακτινοβολίας που λαμβάνει η γυναίκα όταν υποβάλλεται σε μαστογραφία.

Είναι σκόπιμο στις απεικονιστικές εξετάσεις, όπως η μαστογραφία, το αποτέλεσμα να ελέγχεται από δύο ειδικούς πριν ανακοινωθεί στην ασθενή;
Η μέθοδος η μαστογραφία να διαβάζεται από δύο ακτινολόγους ισχύει μόνο για τα προγράμματα πληθυσμιακού ελέγχου, όπου οι γυναίκες υποβάλλονται μόνο σε μαστογραφία χωρίς συνοδό ιστορικό ή κλινική εξέταση που έχουν κάνει στο γιατρό τους. Επιπλέον, πρέπει να ξέρετε ότι με το μαστό και τη μαστογραφία θα πρέπει να ασχολούνται μόνο οι εξειδικευμένοι ακτινολόγοι. Στη συνέχεια, μετά τη μαστογραφία, η γυναίκα θα πρέπει να επισκέπτεται εξειδικευμένο και έμπειρο κλινικό γιατρό, όπως είναι ο μαστολόγος. Αν δεν αισθάνεται ασφαλής από το γιατρό ή τους γιατρούς που επισκέφθηκε, καλό είναι να πάρει τη γνώμη και άλλου γιατρού.

Η ψηφιακή μαστογραφία είναι πιο αξιόπιστη από την κλασική;
Η βασική διαφορά της κλασικής ή αναλογικής μαστογραφίας με την ψηφιακή μαστογραφία είναι ότι στην αναλογική χρησιμοποιείται το φιλμ ως μέσο καταγραφής διαγνωστικών εικόνων, ενώ στην ψηφιακή χρησιμοποιείται ψηφιακός ανιχνευτής και ηλεκτρονικός υπολογιστής. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να έχουμε μαστογραφίες καλύτερης ευκρίνειας, με πιο αξιόπιστα αποτελέσματα και με χαμηλότερη ακτινοβολία. Ακόμη, στη ψηφιακή μαστογραφία η εικόνα αρχειοθετείται σε ψηφιακό δίσκο από όπου χρησιμοποιείται για συγκριτική μελέτη ή για  επανεκτύπωση, ενώ υπάρχει και η δυνατότητα της τηλεμαστογραφίας.
Τέλος, τα επόμενα χρόνια όλοι οι αναλογικοί τείνουν να αντικατασταθούν σταδιακά από τους ψηφιακούς μαστογράφους. Προς το παρόν όμως ιδιαίτερο όφελος από την ψηφιακή μαστογραφία έχουν αναμφίβολα οι νέες γυναίκες με βεβαρημένο κληρονομικό ιστορικό και γενικότερα όλες οι γυναίκες με πυκνούς μαστούς. Τελευταία κερδίζει έδαφος η ψηφιακή μαστογραφία με τομοσύνθεση όπου ουσιαστικά μπορούμε να ελέγχουμε κάθε σημείο του μαστού από διαφορετικές οπτικές γωνίες.

Ποια η διαφορά της κλασικής από την ψηφιακή μαστογραφία;
Η διαφορά της μιας μαστογραφίας από την άλλη έγκειται στο γεγονός ότι η ψηφιακή μαστογραφία είναι ιδανική μέθοδος για τις γυναίκες νεαρής ηλικίας, τις γυναίκες με πυκνούς μαστούς, καθώς και για εκείνες με προθέματα σιλικόνης, ενώ δεν έχουν αναφερθεί μέχρι σήμερα κίνδυνοι, ούτε παρενέργειες, όταν γίνεται σωστή χρήση της.
Η μαγνητική μαστογραφία
Η μαγνητική μαστογραφία είναι η νεότερη απεικονιστική εξέταση για τη διάγνωση των παθήσεων του μαστού. Τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα της μαγνητικής μαστογραφίας είναι η υψηλή ευαισθησία στην ανίχνευση διηθητικού καρκινώματος σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς, η οποία ανέρχεται στο 100%, η διάγνωση της τοπικής υποτροπής ή νέας νόσου και η διάκριση αυτής από μετεγχειρητική ουλή και η προεγχειρητική σταδιοποίηση σε γυναίκες με καρκίνο μαστού για τον αποκλεισμό πολυεστιακής ή πολυκεντρικής νόσου. Τονίζεται ότι σε ποσοστό που κυμαίνεται από 30-63% οι ύποπτες μαστογραφικές αλλοιώσεις συνυπάρχουν με άλλες νεοπλασματικές εστίες. Γίνεται αντιληπτό συνεπώς το πόσο σημαντική είναι στη κλινική εφαρμογή η ακριβής προεγχειρητική προσέγγιση της έκτασης της νόσου, ώστε να προγραμματίζεται η καταλληλότερη θεραπευτική αντιμετώπιση (ευρύτερη εκτομή ή τεταρτεκτομή  όταν κρίνεται αναγκαίο). ‘Άλλες ενδείξεις της μαγνητικής μαστογραφίας είναι η εκτίμηση όγκων που εντοπίζονται πλησίον του θωρακικού τοιχώματος και ο έλεγχος γυναικών με προθέματα σιλικόνης ιδίως όταν υπάρχει υπόνοια ένδο ή έξω καψικής ρήξης. Η μαγνητική μαστογραφία έχει αποβεί ιδιαίτερα χρήσιμη σε νεαρές γυναίκες που είναι φορείς των γονιδίων του κληρονομούμενου καρκίνου του μαστού BRCA1 & BRCA2. Η χαμηλή ειδικότητα της εξέτασης η οποία κυμαίνεται από 37%-97%, το υψηλό κόστος αυτής, αλλά και η αδυναμία απεικόνισης των μικροαποτιτανώσεων με τις οποίες εμφανίζεται συχνά ο αρχόμενος καρκίνος αποτελούν μερικά από τα μειονεκτήματα της μεθόδου για αυτό και χρησιμοποιείται πάντοτε ως συμπληρωματική εξέταση της μαστογραφίας.

Σε περίπτωση ολικής ή μερικής μαστεκτομής γίνεται μαστογραφία στο χειρουργημένο στήθος;
Όταν έχει γίνει ολική μαστεκτομή, η γυναίκα δεν μπορεί να υποβληθεί σε μαστογραφία από την πλευρά που έχει αφαιρεθεί ο μαστός. Είναι όμως επιβεβλημένο να υποβάλλεται σε μαστογραφία στον άλλο μαστό κάθε χρόνο. Στην περίπτωση όμως της μερικής μαστεκτομής, η γυναίκα μπορεί και πρέπει να υποβάλλεται σε μαστογραφία και στους δύο μαστούς.

Η μαστογραφία υποκαθιστά την εξέταση μαστού; Κάνοντας μαστογραφία, μπορώ να είμαι ήσυχη;
Όχι. Η μαστογραφία δεν υποκαθιστά την κλινική εξέταση. Αντίθετα, θα πρέπει να αξιολογείται και από το μαστολόγο και πάντα να συσχετίζεται με τα ευρήματα από την κλινική εξέταση. Πολλές φορές χρειάζεται η γυναίκα να υποβληθεί και σε κάποιες άλλες, συμπληρωματικές εξετάσεις, για να υπάρχει τελικά σωστή και αξιόπιστη διάγνωση. Ασφαλώς η μαστογραφία πλεονεκτεί στην ανακάλυψη μη ψηλαφητών ανωμαλιών, αλλά και εκεί θα πρέπει να γίνεται κλινική συσχέτιση.

Πού μπορεί κανείς να απευθυνθεί για να κάνει μια μαστογραφία;
Μαστογραφίες γίνονται και σε κρατικά και σε ιδιωτικά κέντρα. Υπάρχουν καλά κέντρα, και κρατικά και ιδιωτικά, όπως υπάρχουν και κακής ποιότητας μαστογραφίες και από κρατικά και από ιδιωτικά κέντρα. Γι’ αυτό, πριν υποβληθούμε σε μια μαστογραφία, θα πρέπει να φροντίζουμε να μάθουμε πού γίνονται καλές μαστογραφίες.

Με ποια κριτήρια να επιλέγουμε το κέντρο που θα κάνουμε μαστογραφία; Ποιες προϋποθέσεις πρέπει να πληροί;
Τα κριτήρια με τα οποία θα πρέπει να επιλέγεται ένα κέντρο είναι η αξιοπιστία του, η οποία προκύπτει από το έμπειρο και εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, την τεχνολογία και τα μηχανήματα που διαθέτει, την ποιότητα και αξιοπιστία των εξετάσεων που διενεργεί και φυσικά τη γνώμη αυτών που το επισκέπτονται.

Πρακτικά πώς γίνεται η μαστογραφία;
Η μαστογραφία είναι μια ανώδυνη εξέταση και διαρκεί σήμερα, με την ψηφιακή μαστογραφία, λιγότερο από 5 λεπτά. O μαστός τοποθετείται σε δύο θέσεις, στη λοξή και στη πρόσθια (face) θέση, στην ειδική υποδοχή του μηχανήματος και συμπιέζεται ελαφρά. Η απεικόνιση του μαστού γίνεται σε ειδικά φιλμ και μπορούμε να έχουμε τα αποτελέσματα αμέσως.

Πόσο στοιχίζει η κλασική μαστογραφία και πόσο η ψηφιακή;
Το κόστος της κλασικής μαστογραφίας ανέρχεται στα 20-70 ευρώ, αλλά καλύπτεται από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία στα κρατικά νοσοκομεία και στα συμβεβλημένα ιδιωτικά κέντρα. Το κόστος της ψηφιακής ανέρχεται στα 50-120 ευρώ και δεν καλύπτεται μέχρι στιγμής από κανένα Ταμείο.

Αν η μαστογραφία δείξει ύποπτα αποτελέσματα, που πρέπει να απευθυνθώ μετά;
Σε περίπτωση που η μαστογραφία θέτει υπόνοια ύποπτης για κακοήθεια αλλοίωσης η γυναίκα άμεσα θα πρέπει να επισκεφθεί χειρουργό που έχει ειδική εκπαίδευση στο μαστό.

Ποια είναι η διαδικασία του προεγχειρητικού εντοπισμού των μη ψηλαφητών αλλοιώσεων του μαστού;
Με τη μέθοδο αυτή χρησιμοποιείται ένας λεπτός μεταλλικός οδηγός στη θέση της βλάβης. Μετά από τη χορήγηση τοπικού αναισθητικού και με τη βοήθεια ειδικού εξαρτήματος, τοποθετείται μεταλλικός οδηγός με άγκιστρο στο άκρο του, το οποίο αγκιστρώνεται στη περιοχή που βρίσκεται η μη ψηλαφητή αλλοίωση. Στη συνέχεια, ο οδηγός παραμένει στο μαστό και η ασθενής μεταφέρεται στο  χειρουργείο. Ο χειρουργός ακολουθεί την πορεία του συρμάτινου οδηγού και αφαιρεί την περιοχή της βλάβης. Τέλος, το παρασκεύασμα αποστέλλεται στο απεικονιστικό τμήμα μαστού για ακτινογραφία, ώστε να βεβαιωθεί ότι η βλάβη έχει πλήρως αφαιρεθεί.